عشق و طرب و باده!

عالمان ربانی، همانان که با هدایتهای پروردگار و با علم خود٬ بساط جهل و شک را یکباره جمع و به یکسو انداخته اند و با قدم صدق و اخلاص و با مجاهدت در عبودیت راه به سوی آسمان گشوده و به مقصد اعلی بار یافته اند٬ در هر عصری همچون برکات زمین بر روی این خاک تیره زیسته اند... همانان که با عزم راسخ برخواسته از معرفت خود٬ پشت پا بر هوای نفس و خواهشهای پست آن زده و یکسره همت خود را مصروف طلب حق نموده اند و همانان که از حقیقت خبر یافته اند و دیگران را هم خبری اگر شده همینان بوده اند که خبر کرده اند و بسا که از افتادگان راه خدا و مشتاقان وصول به توحید دستگیری کرده و  بر بال عرفان ناب محمدى (صلی الله علیه و آله وسلم) تا موطن اصلی عروج داده اند (رحمة الله علیهم اجمعین). صحبت از سیره عملی عالمان ربانی و وصف مجاهدات عبودی و زحماتی که برای خدا متحمل شده اند همواره ایجاد کننده بارقه حیات در جانهای محبوس در ظلمات و محروم از حیات انسانی بوده و هست. در میان دین باوران کفر ستیز، امام خمینی (رضوان الله علیه) بعنوان عالمی متخلق٬ فقیهی سیاستمدار و فیلسوف و عارفی مجاهد از موقعیت و جایگاهی خاص برخودار است. به گواه آنانکه از ایام جوانی او را دیده اند روزها و ساعت‏ها و لحظه‏هاى عمر او تا آخر با مراقبه و محاسبه و مجاهدت فی الله سپرى شد. در اثر این مجاهدتها از چنان صفایی در باطن برخوردار شده بود که با «بسم الله الرحمن الرحیم» او٬ آنانکه در جماران پای صحبتش بودند می گریستند و آنهمه سیطره بر دلها یافته بود که توانست ملتی را برای مرگ بسیج کند... در آستانه ماه مبارک رمضان که ماه خاص اظهار عبودیت به درگاه خداوند متعال است٬ یادداشت زیر را که مطالبی پراکنده از مراقبات امام خمینی (رضوان الله علیه) در ماه مبارک رمضان (از زبان نزدیکان ایشان) بوده و حاوی نکاتی آموزنده برای طالبین و بقول بزرگی٬ حاوی اشاراتی برای اهل اشارت است در این پُست می آورم. خداوند متعال همگان و حقیر فقیر کثیر التقصیر را هم موفق به غلبه بر هوای نفس و خواهشهای آن و انابه و طاعت در ماه مبارک بفرماید و با هدایت خود لایق توجهات ربوبی و پیمودن «صراط الحمید»* آن چنانکه روندگان راه پیمودند بنماید.

***

ماه رمضان شد می و میخانه بر افتاد..........عشق و طرب و باده به وقت سحر افتاد

افطار به می کرد برم پیر خرابات..........گفتم که تو را روزه به برگ و ثمر افتاد

با باده وضو گیر که در مذهب رندان..........در حضرت حق این عملت بارور افتاد

***

نقل شده است که حضرت امام (ره) بدلیل توجه ویژه‏اى که نسبت ‏به ماه رمضان داشته اند ملاقات‏هاى خودشان را در ماه رمضان تعطیل مى‏کردند و خودشان مى‏گفتند: «خود ماه مبارک رمضان٬ کارى است‏!» ^(۱). یکى از یاران امام گفته است: در این ماه ایشان شعر نمى‏خواندند و نمى‏سرودند و گوش به شعر هم نمى‏دانند و دگر گونى خاصى متناسب با این ماه در زندگى خود ایجاد مى‏کردند به گونه‏اى که این ماه را، سراسر به تلاوت قرآن مجید و دعا کردن و انجام دادن مستحبات مربوط به ماه رمضان سپرى مى‏کردند. ^(۲) ایشان به هنگام سحر وافطار، بسیار کم مى‏خوردند به گونه‏اى که خادم‏شان فکر مى‏کردند که امام چیزى نخورده است! ^(۳) از جمله برنامه‏هاى ویژه‏ حضرت امام (ره) در ماه مبارک رمضان ، عبادت و تهجد بود. امام عبادت را ابزار رسیدن به عشق الهى مى‏دانستند و به صراحت ‏بیان مى‏کردند که در وادى عشق، نباید به عبادت به چشم وسیله‏اى براى رسیدن به بهشت نگاه کرد ^(۴). اکثر آشنایان امام نقل مى‏کنند که ایشان از سن جوانى، نماز شب و تهجد جزء برنامه‏هایشان بود. یکى از اعضاى دفتر ایشان، دراین باره مى‏گوید: پنجاه سال است که نماز شب امام ترک نشده است. امام در بیمارى و در صحت و در زندان و در خلاصى و در تبعید حتى بر روى تخت ‏بیمارستان قلب هم نماز شب خواندند ^(۵). امام توجه خاصى به نوافل داشتند و هرگز نوافل را ترک نمى‏کردند. نقل شده است که امام در نجف اشرف با آن گرماى شدید، ماه مبارک رمضان را روزه مى‏گرفت و با این که در سنین پیرى بودند و ضعف بسیار داشتند٬ تا نماز مغرب و عشاء را به همراه نوافل به‏جاى نمى‏آوردند، افطار نمى‏کردند!  شب‏های ماه رمضان تا صبح، مشغول نماز و دعا می شدند و بعد از نماز صبح مقدارى استراحت مى‏کردند و صبح زود آماده امورات روزشان مى‏شدند ^(۶). خانم زهرا مصطفوى مى‏گوید: راز و نیاز امام و گریه‏ها و ناله‏هاى نیمه شب ایشان چنان شدید بود که انسان را بى اختیار به گریه مى‏انداخت ^(۷). یکى از اساتید قم نقل مى‏کرد: شبى میهمان حاج آقا مصطفى بودم. ایشان خانه‏ جداگانه‏اى نداشتند و در منزل امام زندگى مى‏کردند. نصف شب از خواب بیدار شدم و صداى  ناله‏اى شنیدم. نگران شدم که مگر اتفاقى افتاده است؟ حاج آقا مصطفى را بیدار کردم و گفتم: «ببین چه خبر است؟» ایشان نشست و گوش داد و گفت:«صداى امام است که مشغول تهجد و عبادت است‏» ^(۸). نقل شده که در ماه مبارک رمضان، این شب زنده دارى و تهجد وضعیت دیگرى داشت. یکى از محافظان بیت امام مى‏گوید در یکى از شب‏هاى ماه مبارک رمضان٬ نیمه شب براى انجام کارى مجبور شدم از جلوى اتاق امام گذر کنم. شنیدم که امام زار زار گریه مى‏کردند! و هق هق گریه شان‏ در فضا پیچیده بود^(۹). آخرین ماه مبارک رمضان دوران حیات امام به گفته‏ ساکنان بیت ایشان از ماه مبارک رمضان‏هاى دیگر متفاوت بوده است و نقل شده که امام همیشه براى پاک کردن اشکشان دستمالى را همراه داشتند ولى در ماه مبارک آن سال بجای دستمال هنگام نمازهاى نیمه شب شان از حوله استفاده می کردند! ^(۱۰). در مورد  توجه امام خمینى (ره) به قرآن هم مطالب جالبی نقل شده است. مثلا اینکه ایشان روزى در هفت ‏نوبت قرآن مى‏خواندند! امام در هر فرصتى که به ‏دست مى‏آوردند ولو اندک، قرآن مى‏خواندند. بارها دیده شد که امام حتى در دقایقى قبل از آماده شدن سفره - که معمولا به بطالت مى‏گذرد - قرآن تلاوت مى‏کنند ! ^(۱۱)  امام بعد از نماز شب تا وقت نماز صبح هم قرآن مى‏خواندند ^(۱۲). یکى از اطرافیان امام مى‏گوید: امام در نجف، چشم‏شان درد گرفت و به چشم پزشک مراجعه کردند. دکتر بعد از معاینه‏ چشم امام گفت: «شما باید چند روزى قرآن نخوانید و به چشم‏تان استراحت ‏بدهید.» امام خندیدند و فرمودند: «من چشمی را که نتواند قرآن بخواند نمى‏خواهم!! شما یک کارى کنید که من بتوانم قرآن بخوانم.» ^(۱۳)  یکى از همراهان امام در نجف، اظهار مى‏کرد که امام خمینى (ره) در ماه مبارک رمضان، هر روز ده جزء قرآن مى‏خواندند  یعنى در هر سه روز یک بار قرآن را ختم مى‏کردند^(۱۴).

* وهدوا الی الطیب من القول و هدوا الی صراط الحمید (سوره حج)
۱- پا به پاى آفتاب، ج ۱، ص ۲۸۶ .
۲- برداشت‏هایى از سیره‏ امام خمینى( ره) ، ج ۳ ، ص ۹۰ .
۳- همان، ص ۸۹ .
۴- روزنامه‏ جمهورى اسلامى، مورخ ۲۰/۱/۶۹
۵- هزار و یک نکته، حسین دیلمى، حبیب و محبوب، ص ۵۳ / سیماى فرزانگان، ص ۱۸۰ .
۶- سیماى فرزانگان، ص ۱۵۹ / برداشت‏هایى از سیره‏ امام خمینى( ره) ، ج 3 ، ص ۹۹ .
۷- برداشت‏هایى از سیره‏ امام خمینى (ره) ، ج ۳ ، ص ۱۳۲.
۸- همان، ص ۲۸۶ .
۹- هزار و یک نکته، حسین دیلمى، نکته ۱۰۴ / جلوه‏اى از خورشید ، ص ۹۰ .
۱۰- برداشت‏هایى از سیره‏ امام خمینى ، ج ۳، ص ۱۲۶.
۱۱- پا به پاى آفتاب، ج ۱، ص ۲۷۰.
۱۲- برداشت‏هایى از سیره‏ امام خمینى ، ج ۳، ص ۱۹۸.
۱۳- همان، ص ۷.
۱۴- همان .