صلاة اللیل

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که آن حضرت فرمود: هیچ عملی که بنده آنرا انجام بدهد و ثواب آن در قرآن آمده باشد وجود ندارد٬ بجز نماز شب. اما خداوند ثواب آن را برای عظمت شأن آن نزد خود بیان نفرموده پس فرموده است که «تتجافى جُنوبُهم عن المضاجع یدعون ربهم خوفاً و طمعاً و ممّا رزقناهم ینفقون فلا تعلم نفسٌ ما أُخفی لهم من قُرة أَعیُن جزاء بما کانوا یعملون» ^۱

حضرت امام خمینی (ره) در کتاب شریف «چهل حدیث» بدنبال نقل این حدیث فرموده اند که «قرة العین» در آیه شریفه «جمال جمیل حق» است و برای انسانی که بیداری شب او را به سر نماز آگاه کرده و با ذکر و فکر حق انس گرفته جزایی جز این متصور نیست. سپس بیانی مستقیم و تند و کوبنده فرموده اند که الحق برای اهل عمل قابل تأمل است و چنین است: «ای وای به حال ما اهل غفلت که تا آخر عمر از خواب بر نمی خیزیم و در سکر طبیعت باقی هستیم بلکه هر روز بر مستی و غفلت ما می افزاید. جز مقام حیوانیت و مأکل و مشرب و منکح آنها چیز دیگر نمی فهمیم و هر چه می کنیم٬ گر چه از سنخ عبادات هم باشد٬ باز برای اداره بطن و فرج می کنیم. گمان کردی که نماز خلیل الرحمن مثل نماز ما بوده؟ خلیل٬ عرض حاجت به جبرئیل امین نفرمود و ما حاجات خود را از شیطان ـ اگر گمان کنیم حاجت روا کن است ـ می طلبیم! ولی باز نا امید نباید شد٬ ممکن است پس از مدتی بیداری شب و انس و عادت به آن٬ خدای متعال کم کم دستگیری فرماید و با یک لطف خفی خلعت رحمت بر تو بپوشاند. ولی از سر عبادت مجملاً غافل مباش و همه را به تجوید قرائت و تصحیح ظاهر مپرداز. اگر نمی توانی مخلص شوی٬ لا اقل برای آن قرة العینی که حق تعالی فرموده بکوش و یادی از فقیر عاصی حیوان سیرت که از همه درجات به حیوانیت قناعت کرده ـ اگر مایل شدی ـ بکن و با توجه و خلوص نیت بخوان: اللهم ارزقنی التجافی عن دار الغرور و الانابة الی دار الخلود و الاستعداد للموت قبل حلول الفوت.»

۱. عن ابی عبد الله علیه السلام قال: ما من عمل حسن یعمله العبد الا و له ثواب فی القرآن الا صلاة الیل فان الله لم یبین ثوابها لعظیم خطره عنده فقال تتجافى جنوبهم عن المضاجع یدعون ربهم خوفا وطمعا وممّا رزقناهم ینفقون فلا تعلم نفس ما أُخفی لهم من قرة أَعین جزاء بما کانوا یعملون. (وسائل الشیعة)